Techniki leczenia
Wydłużanie wewnętrzne polega na umieszczeniu specjalnego rosnącego gwoździa do środka kości. Gwóźdź Precice (Precice Lengthening System, NuVasive Specialized Orthopedics, San Diego, USA) składa się z teleskopowego metalowego pręta (tzw. gwoździa wydłużającego) wyposażonego w mechanizm napędzany polem magnetycznym. Gwóźdź jest umieszczany wewnątrz kanału szpikowego poprzez niewielkie nacięcie w skórze. Jest wyposażony w mały silnik napędzany polem magnetycznym. Silnik jest aktywowany przy pomocy zewnętrznego sterownika (External Remote Controller, ERC), który umożliwia stopniowe wydłużanie gwoździa Precice. Wewnątrz urządzenia znajduje się obracający się magnes. Przykłada się go w wyznaczone miejsce na wydłużanej nodze lub ręce i włącza. Ruch magnesu w sterowniku powoduje powolne rozsuwanie mechanizmu gwoździa Precice i wydłużanie kości (jest to możliwe dzięki zablokowaniu końców gwoździa).
Gwóźdź Precice jest dostępny w kilku długościach i średnicach, lecz pomimo tego kości niektórych osób mogą być za małe, aby go zastosować. Gwóźdź musi zmieścić się w kanale szpikowym, dlatego średnica kości musi być wystarczająco duża. Pomiar średnicy danej kości jest wykonywany na podstawie zdjęcia RTG. Gwóźdź Precice występuje w trzech średnicach: 8,5 mm, 10,7 mm oraz 12,5 mm.
Kość musi być też odpowiednio długa. Najkrótszy gwóźdź ma 160 mm w wersji do kości piszczelowej i 170 mm w wersji do kości udowej. Lekarz dokonuje pomiaru długości w badaniu RTG i sprawdza czy jest ona wystarczająca, by pomieścić gwóźdź Precice.
Kolejnym potencjalnym problemem jest odległość między sterownikiem ERC a gwoździem Precice. Warstwa tkanek miękkich (mięśni, tłuszczu, skóry) może być tak gruba, że niemożliwe będzie przyłożenie ERC wystarczająco blisko gwoździa Precice, by uruchomić mechanizm wydłużania. Aby sprawdzić, czy system Precice sprawdzi się u danego pacjenta, lekarz mierzy odległość od kanału szpikowego danej kości do skóry w badaniu RTG.
Warto dodać, że do procedury Precice nie kwalifikują się pacjenci z rozrusznikiem serca oraz osoby planujące badanie rezonansem magnetycznym w ciągu nadchodzącego roku. Zasadniczo nie zaleca się badania rezonansem magnetycznym podczas terapii z użyciem gwoździa Precice. Dlatego też standardowo rekomendujemy usunięcie aparatu po upływie około roku od operacji, o ile tylko kość po wydłużeniu w pełni się wygoiła
Maksymalny zakres wydłużania zależy od zastosowanego gwoździa Precice. Różne rozmiary pozwalają na wydłużenie kości o łączną długość 30, 50 lub 80 mm. Na przykład, jeśli w danej kości mieści się tylko najkrótszy gwóźdź Precice, możliwe będzie wydłużanie w zakresie do 30 mm. W większości przypadków wchodzi w grę wszczepienie gwoździa umożliwiającego wydłużanie o 50 do 80 mm.
Kość jest wydłużana stopniowo każdego dnia aż do osiągnięcia planowanej docelowej długości.
Gwóźdź Precice można wszczepić do kości udowej dziecka od około 8. roku życia. W przypadku kości piszczelowej, zaleca się odczekanie do osiągnięcia wieku bliskiego dojrzałości kostnej (14 lat u dziewcząt i 16 lat u chłopców).
Lekarz musi przygotować miejsce w kości, aby pomieścić w niej gwóźdź. Zewnętrzna warstwa kości jest zbita i twarda, zaś jej wnętrze wypełnia miękka tkanka zwana szpikiem kostnym. Przy pomocy specjalnego wiertła chirurg tworzy kanał wewnątrz jamy szpikowej w środkowej części kości, odpowiadający wielkością rozmiarom wybranego gwoździa Precice.
Metoda wprowadzania gwoździa zależy od kości, która ma być wydłużana oraz indywidualnych cech pacjenta
W przypadku kości udowej urządzenie może być wprowadzane na dwa różne sposoby:
Ryc. Wprowadzanie gwoździa do kości udowej metodą zstępującą – gwóźdź jest wprowadzany od strony biodra przez nacięcie długości 2,5 cm. Oprócz tego wykonywane są nacięcia długości ok. 0,5 cm, przez które wprowadzane są śruby mocujące (po dwa w górnej i dolnej części gwoździa), i takie samo nacięcie do wykonania osteotomii. W pobliżu stawu kolanowego wykonywane jest nacięcie długości 2,5 cm w celu wydłużenia powięzi szerokiej.
W przypadku kości piszczelowej gwóźdź niemal zawsze jest wprowadzany od góry, czyli od strony kolana. Ilustracja poniżej przedstawia sposób wprowadzania gwoździa, wykonywane przy tym nacięcia skóry oraz miejsce przecięcia kości piszczelowej i strzałkowej (osteotomii) i późniejszego wydłużania. Animację prezentującą tę technikę zabiegową można obejrzeć.
Ryc. Wprowadzanie gwoździa do kości piszczelowej od strony kolana przez nacięcie długości 2,5 cm. Oprócz tego wykonywane są nacięcia długości ok. 0,5 cm, przez które wprowadzane są śruby mocujące (po trzy w górnej i dolnej części gwoździa). Od strony przyśrodkowej wykonywane jest nacięcie 0,5 cm do osteotomii piszczeli, zaś od strony bocznej nacięcie 2,5 cm do osteotomii kości strzałkowej.
W przypadku kości ramiennej gwóźdź jest wprowadzany od góry, czyli od strony barku w stronę łokcia.
Po wszczepieniu gwoździa Precice pacjent pozostaje w szpitalu przez 2-3 dni. Ponadto, nasi specjaliści zalecają, żeby nie opuszczał Warszawy przez co najmniej pierwsze dwa tygodnie po wyjściu ze szpitala. W okresie wydłużania gwoździa Precice przy pomocy ERC (czyli podczas tzw. fazy dystrakcji) pacjent będzie wracać do naszego ośrodka na wizyty kontrolne co ok. 10-14 dni. Po zakończeniu fazy dystrakcji następuje faza konsolidacji, podczas której kość podlega przebudowie i gojeniu. W czasie jej trwania pacjent przyjeżdża do ośrodka co miesiąc, aż do pełnego wygojenia kości.
Podczas faz dystrakcji i konsolidacji niezmiernie ważną rolę odgrywa terapia fizyczna i zajęciowa. Podczas zajęć mięśnie, ścięgna i więzadła są rozciągane w celu zapewnienia pełnego zakresu ruchu w kończynach po zakończeniu leczenia. W przypadku wydłużania kości kończyn dolnych potrzebna jest fizjoterapia, przy wydłużaniu kości ramiennej wskazana jest zaś terapia zajęciowa. Lekarz może wyrazić zgodę na realizację tych zajęć w rodzinnym mieście pacjenta, jednak niektóre przypadki wymagają specjalistycznej rehabilitacji, dostępnej w naszym ośrodku. Tacy pacjenci będą musieli pozostać w Warszawie na cały czas trwania terapii. W wielu przypadkach stosujemy również specjalne ortezy/szyny. Zazwyczaj są one przygotowywane dla pacjenta w pierwszym tygodniu po operacji.
Pacjentowi nie wolno dopuszczać do pełnego obciążania nogi z wszczepionym gwoździem Precice. Lekarz określa dopuszczalny zakres obciążania danej kończyny zależnie od indywidualnych uwarunkowań pacjenta oraz wielkości wszczepionego gwoździa. Jeśli wydłużane są obie nogi, pacjent będzie musiał korzystać z wózka inwalidzkiego.
Należy poinformować lekarza prowadzącego o wszelkich planowanych wizytach u dentysty – niezależnie od tego, czy chodzi o rutynowe czyszczenie czy inne zabiegi. Po wszczepieniu gwoździa Precice wszelkie interwencje stomatologiczne mogą wymagać podania specjalnych antybiotyków.